نویسنده: محبوبی
فصل چهارم: چالش‌های دموکراسی
چالش‌های دموکراسی در جهان
ج. موبوکراسی یا غوغاسالاری
در جوامع بزرگ و پیچیده‌ی کنونی دموکراسی مستقیم که مردم برای تصمیم‌گیری در هر امری از امور حکومت مشارکت مستقیم داشته باشند، ممکن نیست و در صورت امکان به کمک وسایل ارتباط‌جمعی در جهان امروز حکومت با چالش استبداد اکثریت روبه‌رو می‌شود. برخی بر این باورند که دموکراسی مستقیم، به‌علاوه‌ی استبداد اکثریت با چالش دیگری به‌نام موبوکراسی یا غوغاسالاری مواجه است. موبوکراسی به‌معنای حکومت مردم عوام و بی‌مسئولیت و اوباش آمده است. هرگاه در جامعه‌ای اکثریت را انسان‌های خودخواه و بی‌مسئولیت تشکیل دهند، دموکراسی به موبوکراسی مبدل می‌گردد. هرودت در این مورد می‌نویسد: «دموکراسی اگرچه تمام مردم را در پیشگاه قانون مساوی می‌داند، ولی عیبش این است که به‌سهولت ممکن است به موبوکراسی تنزل یابد…» (پازارگاد، بی‌تا: ۱۹۱).
نخستین ایرادی که افلاطون بر دموکراسی مستقیم وارد نموده است، از این قرار است که به‌باور وی دموکراسی مستقیم سرنوشت جامعه را بازیچه‌ی هوس توده‌ی مردم می‌کند و توده‌ی مردم در امور سیاسی از داوری درست ناتوان‌اند؛ زیرا در زمینه‌های مهم زندگی اجتماعی، چون سیاست خارجی یا اقتصاد، تجربه‌ای ندارند و اغلب به‌انگیزه‌ی عواطف و تعصب‌های خود داوری می‌کنند، هرچند در این داوری خود نیت پاک داشته باشند. دومین ایراد افلاطون این است که می‌گوید: رهبران همگی از نیکان نیستند و به‌ایشان اعتماد کرده نمی‌شود که همیشه بهترین تصمیم‌ها را بگیرند. چنان‌که در صفحات قبل از افلاطون نقل شد، از نگاه او رهبران برای تأمین بقای محبوبیت یا مقام و یا درآمد خود همواره نیازمند پشتیبانی مردم هستند و به‌همین علت پیوسته دچار این وسوسه‌اند که از راه‌های آسان این پشتیبانی را به‌دست آورند و از گفتن و تعقیب حقایقی که بر مذاق عامه تلخ می‌آید، پرهیز نمایند (عنایت، ۱۳۷۷: ۴۱-۴۲).
بنابراین، دموکراسی در نوع مستقیم خود با آسیب‌ها و چالش‌هایی از قبیل استبداد اکثریت و موبوکراسی یا غوغاسالاری مواجه است. اما ممکن است ما را به نوع غیرمستقیم خود بخواند. باید گفت که در نوع غیرمستقیم خود نیز با چالش‌های جدی از جمله اولیگارشی مواجه است که در ذیل به آن پرداخته شده است.
مأموریت شکست خورده
