تالیف: وهبه زحیلی
موضوع: حقوق همسایگان
مهم‌ترین حقوقی که همسایگان بر همسایه‌های خود دارند عبارتند از:
1- مساعدت
یکی از مسئولیت‌های مهم در برابر همسایگان این است که چنانچه مستمند باشند، در حد توان غذا، پوشاک و مسکن برای آنان تهیه شود و ادای چنین مسئولیتی در راستای رفع نیازمندی‌ها و حل مشکلات ضروری و هم‌چنین واجبی شرعی است و بهترین احساس همدردی با آنان به شمار می‌رود. رسول خدا صلی‌الله علیه و سلم فرموده‌اند:
«کسی که سیر سر بر بالین بگذارد و بداند که همسایه‌اش گرسنه است، به من ایمان کامل نیاورده است».
و در روایت دیگری آمده است:
«کسی که سیر سر بر بالین بگذارد و همسایه‌اش گرسنه بماند اهل ایمان نیست».
و راجع به تهیه لباس و پوشاک برای آن‌ها انس بن مالک روایت نموده است که: «روزی مردی به نزد رسول خدا صلی‌الله علیه و سلم آمد و گفت: یا رسول الله صلی‌الله علیه و سلم مقداری پوشاک به من بده! رسول خدا صلی‌الله علیه و سلم فرمود: همسایه‌ای نداشتی که لباس اضافه داشته باشد. گفت: چرا چندین همسایه دارم که چندین دست لباس اضافه دارند، رسول خدا صلی‌الله علیه و سلم فرمود: «خداوند آن‌ها را با تو در بهشت با هم جمع نخواهد نمود».
2- امانت دادن
معمولاً همسایگان گاهی به وسایلی مانند: سطل، تیشه، نردبان، دیگ، ظرف، نمک و آب یکدیگر نیاز پیدا می‌کنند و در این‌گونه موارد لازم است همسایه‌ها با کمال خوشرویی آن‌ها را در اختیار دیگر همسایه‌ها قرار دهند و به هیچ‌وجه بخل و طمع‌ورزی ننمایند؛ زیرا خداوند متعال می‌فرماید:
﴿فَوَيلٞ لِّلمُصَلِّينَ «٤» ٱلَّذِينَ هُمۡ عَن صَلَاتِهِمۡ سَاهُونَ «٥» ٱلَّذِينَ هُمۡ يُرَآءُونَ «٦» وَيَمنَعُونَ ٱلمَاعُونَ «٧»﴾ [الماعون: 4- 7].
«پس وای بر نمازگزاران * آن‌هایی که از نمازشان غافلند * آنان که ریا می‌نمایند * و از دادن زکات (و وسایل و مایحتاج خانه به همسایگان و خویشاوندان) خودداری می‌ورزند».
و این بدان معناست که امتناع از عون و همکاری و قرار دادن وسایل مورد نیاز در اختیار همسایه‌ها کاری بسیار ناپسند بوده و انجام دهنده آن مستوجب مجازات اخروی است.
فقـه خـانواده
